20 Belangrijke feiten over bijenwas

Wat is Bijenwas?
Hoe werd Bijenwas vroeger gebruikt?
Wat maakt Bijenwas bijzonder?
Hoe wordt Bijenwas gemaakt?
Wat is het verschil tussen witte en gele Bijenwas?
Is Bijenwas vegan?
Hoe weet je of Bijenwas zuiver is?
Waar kun je Bijenwas voor gebruiken?
Hoe ziet Bijenwas eruit?
Hoe kun je Bijenwas het beste bewaren?
Waar kun je Bijenwas kopen?

Wat is Bijenwas?

Bijenwas (INCI: Cera Alba) is een vettige stof die honingbijen maken om hun raten mee op te bouwen. Hiervan maken bijen de 'cellen' waarin honing en stuifmeel wordt opgeslagen.

is een stevige substantie met een hoog molecuulgewicht. Om deze reden smelt Bijenwas tussen de 62 en 65 °C. Dit hoge smeltpunt maakt het een ideaal product om cosmetische producten meer stevigheid te geven. Maar ook andere bijzondere eigenschappen maakt Bijenwas een waardevol ingrediënt in onder andere verzorgingsproducten.

Hoe werd Bijenwas vroeger gebruikt?

Bijenwas wordt al eeuwenlang door mensen uit verschillende culturen gebruikt. Deze mensen gebruikten het voor allerlei doeleinden.

Zo werd Bijenwas al in het stenen tijdperk gebruikt om om gaatjes in het gebit te vullen. Bijenwas was namelijk zacht genoeg om in een kies te drukken, maar na het stollen uiteindelijk ook hard genoeg om ermee te kunnen eten.

Ook in de scheepvaart werd veel Bijenwas gebruikt. Vooral vikingen waren een groot liefhebber van Bijenwas. Zij gebruikten de was om kieren en gaten in hun houten schepen te dichten.

In de middeleeuwen werd ontdekt dat je van Bijenwas kaarsen kunt maken. Voorheen werden kaarsen voornamelijk gemaakt van dierlijk vet. Kaarsen van Bijenwas waren geliefd doordat de geur aangenamer was dan de kaarsen van dierlijk vet. Kaarsen van Bijenwas zag je in de middeleeuwen alleen bij rijke gezinnen en in kerken omdat ze erg prijzig waren.

Wat maakt Bijenwas bijzonder?

Bijenwas heeft net zoals honing vele voordelen voor onze haar en huid. Bijenwas bevat namelijk hydraterende componenten zoals vitamine A. Deze componenten zorgen ervoor dat je huid het vocht vasthoudt waardoor je huid jong en stevig blijft.

Bovendien bevat Bijenwas ontstekingsremmende eigenschappen die de geïrriteerde en rode huid kalmeert. Zo helpt het bijvoorbeeld ook tegen puistjes en mee-eters. Dit komt doordat Bijenwas in staat is de huid te voeden en te hydrateren zonder de poriën te verstoppen. Bovendien heeft Bijenwas antibacteriële eigenschappen waardoor de huid goed wordt verzorgd. Om onder andere deze redenen wordt Bijenwas vaak toegevoegd aan huidverzorgingsproducten.

Bijenwas helpt ook tegen irriterende stoffen van buitenaf. Het werkt als een soort beschermingslaagje als het op de huid wordt aangebracht. Bij extreme weersomstandigheden kan Bijenwas je huid dus extra beschermen.

Ook voor het haar kent Bijenwas vele voordelen. De esters, vetzuren en Vitamine A in de Bijenwas bieden namelijk ontstekingsremmende eigenschappen die de hoofdhuid en haarzakjes diep voeden. Hierdoor kan Bijenwas haargroei bevorderen. Maar Bijenwas kan ook haaruitval voorkomen. Dit komt doordat Bijenwas vocht in het haar weet vast te houden en het haar voedt. Het is dus een ideale moisturizer voor je haar.

De smelttemperatuur van Bijenwas is 60 tot 65 °C. Omdat Bijenwas een natuurproduct is, is dit een smelttraject, geen smeltpunt. Al vanaf 40 °C is Bijenwas zacht en kneedbaar.

Hoe wordt Bijenwas gemaakt?

Zoals eerder benoemd wordt Bijenwas wordt gemaakt door bijen. Bijen maken van deze was een raat waarin ze uiteindelijk honing en stuifmeel opslaan. Bij het produceren van Bijenwas en het maken van de raten eten de bijen veel honing. Dit hebben ze nodig omdat ze tijdens dit proces veel energie verbruiken. Dat zorgt ervoor dat hun lichaamstemperatuur stijgt waardoor de Bijenwas in hun lichaam vloeibaar wordt. Via kleine klieren aan de onderzijde van de bij druipt de Bijenwas uit het bijenlichaampje. Zodra de was de bij heeft verlaten wordt het geleidelijk een harde substantie. Uiteindelijk creëren de bijen met hun kleine pootjes de typische hexagon-vormige raten.

Als de bij het harde werk heeft gedaan neemt de imker het proces over. Met een heet mes snijdt de imker de raten los. Als er voldoende raten zijn verzameld worden ze gesmolten in een grote smeltpan. Door dit smeltproces kunnen imkers de was makkelijk scheiden van de honing. De honing zinkt tijdens het smelten namelijk naar de bodem. Als alles gesmolten is wordt de was in ijzeren bakken gegoten. Deze bakken zijn te vergelijken met bakvormen die je gebruikt om cakes te maken. In deze bakken stolt de was waardoor je uiteindelijk staven Bijenwas hebt.

Deze staven wordt verkocht aan verschillende industrieën waar ze worden verwerkt tot allerlei soorten producten. Denk bijvoorbeeld aan kaarsen en cosmetica. De was wordt natuurlijk wel verfijnd en gezuiverd voordat ze verwerkt worden.

In de onderstaande video wordt duidelijk het smeltproces van de Bijenwas uitgelegd.

Wat is het verschil tussen witte en gele Bijenwas?

Er bestaan verschillende kleuren Bijenwas. De twee meest voorkomende kleuren zijn witte Bijenwas (Cera alba) en gele Bijenwas (Cera flava). Waarom de kleur verschilt is heel makkelijk te verklaren.

In eerste instantie is Bijenwas kleurloos. Bijenwas is namelijk doorzichtig wanneer het uit het lichaampje van de bij komt. Maar daarna voegen bijen pollen en propolis aan de Bijenwas toe waardoor het een gele tot goudbruine kleur krijgt. Propolis is een stof gemaakt door bijen uit knoppen en sap van planten en bomen.

Om witte Bijenwas te maken wordt de gelige Bijenwas gezuiverd en gebleekt.

Het bleken van Bijenwas kan op verschillende manieren.

Met behulp van:

Actieve kool

Actieve kool is in staat de gele kleur van de pollen en propolis uit de Bijenwas te absorberen. In dit proces wordt er dus actieve kool toegevoegd aan Bijenwas waardoor de Bijenwas uiteindelijk wit wordt.

Zonlicht

Het is ook gebruikelijk om Bijenwas te bleken met zonlicht. Dit kun je in principe ook thuis doen. Hiervoor leg je de Bijenwas op een plek waar het gedurende dag veel in aanraking komt met zonlicht. Je zal zien dat gelige kleur van Bijenwas steeds meer vervaagt. Afhankelijk van de sterkte van de zon kan het bleekproces 1 tot 5 weken duren. In Nederland en België zal het waarschijnlijk iets langer duren gezien de beperkte zon.

Chemicaliën

Soms worden er ook chemicaliën gebruikt. Dit is een snelle en makkelijke om Bijenwas te bleken. Hiervoor wordt chloor of peroxide gebruikt. Deze twee stoffen zijn bekende bleekmiddelen en worden vaak ingezet om allerlei verschillende producten te bleken.

Waarom wordt Bijenwas gebleekt?

Bijenwas wordt gebleekt zodat het ook toepasbaar is in voeding en medicatie. Het enige verschil voor het gebruik in cosmetica is de kleur. Witte Bijenwas is namelijk makkelijker te mengen met producten die een kleurtje hebben. Als je bijvoorbeeld een natuurlijke rode lippenstift wilt maken is het beter (en makkelijker) om witte Bijenwas te gebruiken.

Kortom: Witte (gebleekte) Bijenwas is ontkleurde gele Bijenwas.

Is Bijenwas vegan?

Hoewel Bijenwas een natuurlijk product is, is het niet vegan. Dit komt doordat Bijenwas wordt gemaakt van een vettige stof die bijen produceren. Het is dus een dierlijk product. Er zijn wel verschillende alternatieven voor Bijenwas die je kunt gebruiken om bijvoorbeeld plantaardige cosmetica te maken.

Alternatieven:
Soja was
Candelilla was
Zonnebloem was
Carnauba was

Natuurlijk hebben deze alternatieven niet 100% dezelfde eigenschappen als Bijenwas. Zo ligt het smeltpunt bijvoorbeeld niet op dezelfde temperatuur. Maar voor het maken van lippenbalsems, zalven en andere cosmetische producten zijn de bovenstaande alternatieven zeer bruikbaar.

Hoe weet je dat Bijenwas zuiver is?

Doordat het aantal imkers afneemt is het steeds moeilijker om aan zuivere Bijenwas te komen. Om sneller en makkelijker Bijenwas te maken wordt zuivere Bijenwas soms met kunstwas (paraffine) gemengd.

Zuivere Bijenwas kun je op de onderstaande manieren onderscheiden van niet zuivere Bijenwas.

Geur

Zuivere Bijenwas heeft een typische geur. De geur is niet heel sterk, maar heeft een licht zoete geur en vaag iets weg van honing.

Breukvlak

Ook op de manier waarop een Bijenwasblok breekt kun je zien of deze zuiver is. Zuivere Bijenwas heeft een breukvlak dat niet haaks is aan het oppervlak. De breuk van zuivere Bijenwas is eerder schuin en een beetje 'doffig'. Als een gebroken Bijenwasblok glanst kan het een teken zijn dat het paraffine bevat.

Waar kun je Bijenwas voor gebruiken?

Bijenwas wordt in veel verschillende cosmeticaproducten toegepast omdat het een product makkelijker in gebruik maakt.

Lippenbalsem & lotions

Bijenwas is ideaal om te gebruiken als ingrediënt in zelfgemaakte lippenbalsems en lotions. Het maakt je product makkelijker in gebruik doordat het wat steviger en dikker wordt. Dit komt doordat Bijenwas pas bij hogere temperaturen smelt (rond de 65ºC).

Maar Bijenwas bestaat ook uit waardevolle stoffen die ideaal zijn voor onze huid. Bijenwas bevat namelijk hydraterende componenten die ervoor dat je huid en lippen het vocht vasthouden. Hierdoor heb je minder snel last van een droge huid of schrale lippen.

Bovendien geeft Bijenwas de huid en lippen een extra beschermlaag zodat kou, wind en regen tegengehouden worden. In combinatie met een voedende boter en olie zoals shea butter, kokosolie, argan olie of jojoba olie is het een perfecte match voor lippenbalsem.

In de onderstaande video leggen wij stap voor stap uit hoe je lippenbalsem kunt maken met slechts drie ingrediënten, waarvan één ingrediënt natuurlijk Bijenwas is.

Bijenwas moet eerst verhit en gesmolten worden voordat je het kunt gebruiken in verzorgingsproducten. Doe dit au bain-marie zodat de was niet te heet wordt. Zodra de was vloeibaar is, voeg je de andere oliën die je in je product wilt toe en verwarm je alles nog eventjes. Giet vervolgens in een glazen potje, flesje of lipstickverpakking en laat het even afkoelen. Daarna is je product klaar voor gebruik.

Ben jij benieuwd waarom lippenbalsem met Bijenwas beter is dan kant-en-klare lippenbalsem? Vergeet dan zeker niet om te lezen:

Kaarsen

Met Bijenwas is het mogelijk om zelf kaarsen te maken. Het enige wat je hoeft te doen is de gesmolten Bijenwas in een glazen pot met lont over te schenken en deze uit te laten harden. Voor een lekker geurtje kun je eventueel druppels essentiële olie toevoegen met wat kokosolie.

In de onderstaande video wordt visueel weergeven hoe je kaarsen met Bijenwas maakt.

Hoe ziet Bijenwas eruit?

Afhankelijk van waar en hoe Bijenwas is geproduceerd kan de kleur verschillen van (licht) geel, beige of bruin. Bijenwas wordt soms ook gebleekt waardoor het een witte kleur kan hebben.

Bijenwas heeft een lichte geur die iets weg heeft van zoete honing. Hoe vaker je Bijenwas smelt hoe minder sterk de geur wordt.

Hoe kun je Bijenwas het beste bewaren?

Bijenwas kun je het beste bewaren in een hersluitbare verpakking. Bijenwas is ongemengd over het algemeen 36 maanden houdbaar maar meestal nog wel langer. Als je Bijenwas mengt met andere ingrediënten is het product minder lang houdbaar. De precieze houdbaarheid hangt af van de andere ingrediënten.

Waar kun je bijenwas kopen?